esco چیست

قراردادهای مبتنی بر کارایی انرژی

صنعتESCO ) Energy Service Companies ) یا شرکت‌های خدمات انرژی، یکی از ابزار‌های مهم بهینه‌سازی مصرف انرژی است که بر پایه اصول مدیریت انرژی و دانش مهندسی انرژی بنا شده است. با شکل‌گیری و توسعه صنعت ESCO در کشور، تدوین برنامه و سیاستگذاری‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی و تحقق عملی راهکار‌های بهینه‌سازی انرژی نهادینه می‌شود.

خدمات انرژِی

ویژگی‌های شرکت‌های خدمات انرژی

1-مشخص نبودن مبلغ قرارداد 

بر خلاف قراردادهای دیگر، قراردادهای شرکت‌های خدمات انرژی، مبلغ ثابت و مشخصی ندارد بلکه میزان پرداخت به شرکت، به میزان صرفه‌جویی حاصل شده بستگی دارد. بمنظور تعیین سهم شرکت، میزان مصرف انرژی با روش‌های مناسب و دستگاه‌های اندازه‌گیری، مشخص می‌گردد. این نوع قراردادها قراردادهای مبتنی بر کارایی نامیده می‌شوند. 

2- تحمیل نشدن هزینه‌ها به مشتری 

اقدامات بهینه‌سازی عموماً بسیار پرهزینه می‌باشند بطوریکه مشتری با دید غیرفنی، به‌سختی زیر بار قبول ریسک آن خواهد رفت. در قراردادی که شرکت خدمات انرژی راساً اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند، مشتری صرفا در طول قرارداد بخشی از صرفه‌جویی حاصله در هزینه‌های انرژی را به شرکت پرداخت می‌کند و پس از پایان قرارداد مالکیت تجهیزات نصب شده را بدست می‌آورد. همچنین در سایر قراردادهای خدمات انرژی، مشتری هیچگاه مبلغی بیش از صرفه‌جویی حاصله به شرکت پرداخت نمی‌کند. 

3- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری 

در اغلب قراردادهای مبتنی بر کارایی که توسط شرکت‌های خدمات انرژی منعقد می‌شود، هزینه‌های تعمیر و نگهداری تمام یا قسمتی از دستگاه‌های جدید نصب شده نیز می‌تواند در طول قرارداد بر عهده شرکت خدمات‌دهنده باشد که این باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری می‌شود. علاوه بر این، شرکت خدمات انرژی متعهد می‌شود در طول قرارداد، اموزش‌های لازم را به تیم نگهداری بدهد تا پس از اتمام قرارداد بتوانند نگهداری کل تجهیزات را در دست گیرند.

 

مراحل اصلی در فرایند اجرای پروژه‌های شرکت‌های خدمات انرژی

bullet ممیزی انرژی با هدف سرمایه‌گذاری.

bullet تعیین روش‌های امکان‌پذیر برای بهینه‌سازی مصرف انرژی.

bullet تعریف پروژه.

bullet تضمین نتایج اجرای اقدامات بهینه‌سازی.

bullet بررسی و تضمین رعایت مقررات و استانداردها.

bullet تهیه تجهیزات و نصب آنها.

bullet مدیریت پروژه.

bullet نگهداری و تعمیر تجهیزات در طول مدت قرارداد.

bullet اندازه‌گیری میزان صرفه‌جویی بطور پیوسته.

bullet تامین منابع مالی.

انواع پروژه‌های نمونه شرکت‌های خدمات انرژی

bullet نصب و راه‌اندازی سیستم‌های گرمایش ساختمان.

bullet نصب و راه‌اندازی سیستم‌های تولید همزمان برق و گرما (CHP) در کارخانجات و مجتمع‌های ساختمانی.

bullet نصب و راه‌اندازی سیستم‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنایع.

bullet بازسازی و راه‌اندازی سیستم‌های روشنایی معابر عمومی.

bullet مدیریت مصرف انرژی در ساختمان‌های صنعتی و غیرصنعتی.

bullet بازسازی تجهیزات صنعتی با هدف بهینه‌سازی مصرف انرژی.

 

شیوه فعالیت شرکت‌های خدمات انرژی 

بطور کلی، شرکت‌های خدمات انرژی به دو صورت فعالیت می‌کنند: 

الف- شرکت‌های خدمات انرژی سرمایه‌گذار 

این شرکت‌ها:

bullet تمام خدمات مربوط به انرژی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند.

bullet میزان صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کارایی اقدامات انجام شده را تضمین می‌نمایند.

bullet درامد ناشی از سرمایه‌گذاری، متناسب با میزان صرفه‌جویی محقق شده تعیین می‌شود.

ب- شرکت‌های خدمات انرژی غیر سرمایه‌گذار 

این شرکت‌ها:

bullet تمام خدمات مربوط به انرژی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند.

bullet میزان صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کارایی اقدامات انجام شده را تضمین می‌نمایند

جدول 3-13- وضعیت صنعت ESCO در اتحادیه اروپا

کشور

تاریخ تاسیس نخستین

ESCO

تعداد ارزش پروژه ها در سال 2001

اتریش 1995 25 7 میلیون دلار

بلژیک 1990 4 نامعلوم

المان 1995- 1990 500 تا 1000 7 میلیون دلار

سوئد 1978 6 تا 12 30 میلیون دلار

انگلیس 1980 20 نامعلوم

 

موانع گسترش صنعت ESCO در برخی کشورهای اتحادیه اروپا

bullet فقدان نظام مشخص برای فعالیت شرکت‌های خدمات انرژی.

bullet ضعف در مدیریت پروژه‌های بهینه‌سازی.

bullet تعداد کم شرکت‌های مشاور انرژی.

bullet نا آشنایی مردم با اقدامات بهینه‌سازی.

bullet مقاومت منفی جامعه در برابر تغییر وضع موجود.

bullet دسترسی آسان به انواع سوخت‌های فسیلی در تعدادی از کشورهای این اتحادیه.

bullet بی‌اعتمادی جامعه به برخی شرکت‌های ESCO به دلیل عملکرد ناکارامد.

bullet عدم توافق عمومی‌ بر سر مفاد قرارداد‌ها و وقت‌گیر بودن روند عقد قرارداد.

bullet عدم تمایل سرمایه‌گذاران به پروژه‌های بلند مدت در حوزه طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت.

موانع گسترش صنعت ESCO در ایران

bullet نامناسب بودن نظام قیمت‌گذاری انرژی در ایران و عدم هماهنگی نظام قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی با طرح‌های سرمایه‌گذاری در صرفه‌جویی مصرف انرژی.

bullet عدم تدوین و تصویب قانون جامع انرژی کشور.

bullet پایین بودن دانش فنی مهندسی انرژی.

bullet پایین بودن علوم مدیریت مصرف انرژی.

bullet غیر حساس بودن مصرف‌کنندگان بخصوص بخش‌های دولتی نسبت به تلفات مصرف انرژی.

bullet عدم اشنایی یا تمایل بانک‌ها و موسسات به ورود در طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی.

مزایای گسترش صنعت ESCO در ایران

bullet ارتقاء سطح دانش فنی و علوم مدیریت بهینه‌سازی مصرف سوخت در کشور.

bullet نهادینه شدن فرایند بهینه‌سازی مصرف انرژی در سطح ملی.

bullet کاهش ضایعات ناشی از مصرف غیر بهینه انرژی به محیط‌زیست.

bullet بهره‌مند شدن مصرف‌کنندگان در سطح خرد از منافع ناشی از صرفه‌جویی انرژی.

bullet افزایش سطح اشتغال در اقتصاد ملی، با استفاده از سرمایه‌های در حال اتلاف انرژی.

bullet افزایش منافع ملی ناشی از کاهش مصرف انرژی و امکان کسب درامد‌های ارزی ناشی از صادرات انواع سوخت و یا کاهش واردات انواع حامل‌های انرژی.

 

مراحل تکمیل زیرساخت‌های ایجاد صنعت ESCOدر ایران

bullet ایجاد چارچوب‌های حقوقی در تهیه انواع قراردادهای ESCO.

bullet اجرای پروژه‌های پایلوت.

bullet الزام به ایجاد واحدهای مدیریت انرژی در کارخانجات.

bullet الزام به رعایت اصول بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش ساختمان.

bullet ایجادنظام رتبه‌بندی شرکت‌های خدمات انرژی در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و کمک به راه‌اندازی سازمان نظام مهندسی انرژی.

bullet تعیین نقش بانک‌ها، موسسات مالی داخلی و بین‌المللی در سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک شرکت‌های خدمات انرژی.

bullet تربیت نیروی انسانی متخصص در سطح کاردانی انرژی و برگزاری دوره‌های تخصصی.

bullet

وضع سیاست‌های حمایتی در حوزه سرمایه گذاری در صنعت ESCO.